Szkoła Modlitwy Jana Pawła II

Ks. dr Stanisław Szczepaniec jest wykładowcą liturgiki na Papieskiej Akademii Teologicznej oraz przewodniczącym Komisji ds. Liturgii 
i Duszpasterstwa Liturgicznego Archidiecezji Krakowskiej.


Na temat Sługi Bożego Jana Pawła II istnieje dziś wiele publikacji. Omawiane są różne aspekty jego nauczania i przypominane wydarzenia z jego życia. Jednym ze wspólnych mianowników różnych wypowiedzi jest zwrócenie uwagi na modlitwę tego Papieża. Ksiądz arcybiskup Stanisław Dziwisz w czasie homilii wygłoszonej w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach, w Dniu Papieskim 16 października tego roku, powiedział, że gdy go pytają, co stanowiło tajemnicę duchowej siły i wyjątkowej skuteczności działania Ojca Świętego Jana Pawła II, odpowiada, iż była to „modlitwa i zjednoczenie z Jezusem”. W podobny sposób wypowiadają się inni świadkowie jego codziennego życia. Nic więc dziwnego, że to właśnie ku modlitwie Jana Pawła II kieruje się uwaga licznych wierzących. Stawiają sobie pytania: Jak się modlił codziennie? Jak rozwijała się jego modlitwa? Jak można naśladować jego przykład? Wsłuchują się też w jego nauczanie na ten temat.

Modlitwa – sekret żywego chrześcijaństwa

W ostatnich latach życia Jan Paweł II często powtarzał zdanie, które zawarł w liście Novo millennio ineunte (dalej NMI) jako jeden z istotnych elementów programu dla Kościoła na nowe tysiąclecie: „Podłożem pedagogiki świętości powinno być chrześcijaństwo wyróżniające się przede wszystkim sztuką modlitwy […]. Oto jest sekret naprawdę żywego chrześcijaństwa, które nie musi się obawiać przyszłości, ponieważ nieustannie powraca do źródeł i z nich czerpie nowe siły” (NMI 32). 
O tym „sekrecie” Papież przypomniał w liście apostolskim Rosarium Virginis Mariae (dalej RVM): „Najważniejszym motywem, by zachęcić z mocą do odmawiania różańca, jest fakt, że stanowi on bardzo wartościowy środek, sprzyjający podejmowaniu we wspólnocie wiernych tego wysiłku kontemplacji chrześcijańskiego misterium, który wskazałem w liście apostolskim Novo millennio ineunte jako prawdziwą «pedagogikę świętości», której podłożem powinno być «chrześcijaństwo wyróżniające się przede wszystkim sztuką modlitwy». Kiedy we współczesnej kulturze, mimo tak licznych sprzeczności, pojawia się nowa potrzeba duchowości, pobudzana również przez wpływ innych religii, bardziej niż kiedykolwiek przynagla wezwanie, by nasze wspólnoty chrześcijańskie stały się «prawdziwymi szkołami modlitwy»” (RVM 5). 
Myśli te odniósł Papież także do przeżywania liturgii: „W liturgii powinna być zatem realizowana zasada, którą wyraziłem w liście apostolskim Novo millennio ineunte: potrzeba «chrześcijaństwa wyróżniającego się przede wszystkim sztuką modlitwy». Konstytucja Sacrosanctum Concilium zawiera profetyczną interpretację tej potrzeby i pobudza wspólnotę chrześcijańską, aby rozwijała swoje życie modlitewne nie tylko poprzez liturgię, ale także poprzez «nabożeństwa chrześcijańskiego ludu», pod warunkiem że będą one «zgodne ze świętą liturgią, z niej niejako wypływające i do niej prowadzące»” (List apostolski Ojca Świętego Jana Pawła II z okazji 40. rocznicy ogłoszenia Konstytucji o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium, 10).

Potrzeba szkoły modlitwy

Używane przez Ojca Świętego określenie „sztuka modlitwy” jest bardzo wymagające. Nic więc dziwnego, że Papież wskazując taki kierunek wzrostu duchowego, podkreśla również potrzebę podjęcia systematycznej formacji modlitewnej. Mówi, że „nasze chrześcijańskie wspólnoty winny stawać się prawdziwymi «szkołami» modlitwy, w której spotkanie z Jezusem nie polega jedynie na błaganiu Go o pomoc, ale wyraża się też przez dziękczynienie, uwielbienie, adorację, kontemplację, słuchanie, żarliwość uczuć aż po prawdziwe «urzeczenie» serca. Ma to zatem być modlitwa głęboka, która jednak nie przeszkadza uczestniczyć w sprawach doczesnych, jako że otwierając serce na miłość Bożą, otwiera je także na miłość do braci i daje nam zdolność kształtowania historii wedle zamysłu Bożego” (NMI 32). To wezwanie, skierowane do wszystkich wspólnot rodzinnych i parafialnych, jest związane z apelem skierowanym do odpowiedzialnych w Kościele za sprawy duszpasterskie: „Trzeba zatem, aby wychowanie do modlitwy stało się w pewien sposób kluczowym elementem wszelkich programów duszpasterskich […]. Jest bardzo wskazane, aby nie tylko we wspólnotach zakonnych, ale także w społecznościach parafialnych bardziej starano się tworzyć klimat przeniknięty modlitwą” (NMI 34).
Warto tu przytoczyć jeszcze jeden fragment jego wypowiedzi: „Byłoby błędem sądzić – pisze Jan Paweł II – że zwyczajni chrześcijanie mogą się zadowolić modlitwą powierzchowną, która nie jest w stanie wypełnić ich życia. Zwłaszcza w obliczu licznych prób, na jakie wystawiona jest wiara w dzisiejszym świecie, byliby oni nie tylko chrześcijanami połowicznymi, ale «chrześcijanami w zagrożeniu». Znaleźliby się w niebezpiecznej sytuacji, która prowadzi stopniowo do osłabienia wiary, i w końcu mogliby ulec urokowi «namiastek», wybierając którąś z innych religii czy oddając się wręcz jakimś osobliwym zabobonom” (NMI 34).
Z rozważania tych słów Ojca Świętego zrodziła się propozycja Szkoły Modlitwy Jana Pawła II. Jest to konkretna droga formacyjna przeznaczona dla tych, którzy uznając Sługę Bożego za mistrza modlitwy, pragną naśladować jego przykład i wsłuchiwać się w jego nauczanie. Nauczycielem w tej szkole jest Sługa Boży Jan Paweł II. Uczniami zaś ci, którzy wsparci jego wstawiennictwem pragną uczyć się od niego modlitwy pełnej wiary i miłości. W różny sposób można czerpać z wielkiego bogactwa modlitwy Sługi Bożego. Każdy może to czynić według własnego rozeznania i wskazówek mistrzów życia duchowego. Dla tych, którzy chcą się bardziej zjednoczyć w tym trudnym dziele, proponujemy konkretne ćwiczenia duchowe. Wyrażają się one w czterech postanowieniach: codzienną modlitwę przeżywać w duchu „Totus Tuus”; co tydzień poświęcić przynajmniej pół godziny na adorację Najświętszego Sakramentu (w przypadku choroby lub trudności adorować krzyż Chrystusa); co miesiąc podjąć refleksję nad darem modlitwy przez osobistą lekturę lub udział w spotkaniu formacyjnym, na przykład w „Wieczorze Jana Pawła II” (1); co roku przeżywać rekolekcje pogłębiające życie modlitewne, na przykład rekolekcje parafialne lub nowennę do Miłosierdzia Bożego.
Podstawowym zadaniem w proponowanej szkole jest nauczyć się modlitwy w duchu „Totus Tuus”. Trzeba wytrwale dążyć do tego, aby w czasie modlitwy być całkowicie dla Boga przez Maryję. Wszystkie myśli człowieka i całe jego serce powinny być zanurzone w Bogu. Bóg jest godzien tego, abyśmy w czasie rozmowy z Nim nie zajmowali się czymś innym. On sam jest cały dla nas i my mamy być cali dla Niego. Taka modlitwa przemienia życie. Wtedy także nasza codzienność nosi w sobie cechę „Totus Tuus”. 
Dla tych, którzy zaniedbują codzienną modlitwę, decyzja włączenia się w „Szkołę” będzie oznaczać najpierw powrót do porannych i wieczornych spotkań z Bogiem. Ci, którzy byli wierni tym spotkaniom, ale przeżywali je bardziej jako trud niż radość, będą mogli przeniknąć swoją modlitwę duchem i mocą. W miarę postępu na drodze formacji każdy będzie mógł coraz doskonalej powtarzać „Totus Tuus” i doświadczać potęgi miłości Bożej.
Pozostałe trzy zadania, jakie podejmują uczestnicy Szkoły Modlitwy, są pomocą w realizacji zadania pierwszego i najbardziej podstawowego. Trzeba co tydzień znaleźć czas na dłuższe przebywanie sam na sam z Chrystusem. Trzeba też systematycznie, najlepiej co miesiąc, sięgnąć po osobistą lekturę lub uczestniczyć w spotkaniu formacyjnym. Ważne znaczenie odgrywają także dobrze przeżyte coroczne rekolekcje. Każde z tych przeżyć jest okazją do lepszego poznania dróg życia modlitewnego i systematyczną pracą nad rozwojem osobistej modlitwy.
W Szkołę Modlitwy Jana Pawła II może się włączyć każdy. Mogą to uczynić dzieci i dorośli, młodzi i starsi, zdrowi i chorzy. Decyzję 
o postawieniu sobie większych wymagań w odniesieniu do osobistej modlitwy każdy podejmuje indywidualnie. Rozpoczyna ten duchowy wysiłek w dniu przez siebie wybranym. Może też rozpocząć wspólnie z innymi, prosząc kapłana o specjalne błogosławieństwo do wytrwania na trudnej drodze formacji. Wiele osób podjęło wysiłek odnowy swojej modlitwy po przeżyciach związanych ze śmiercią i pogrzebem Ojca Świętego Jana Pawła II. Nastąpił wtedy wielki powiew Ducha, który przeniknął ludzkie umysły i serca. Trzeba podtrzymywać w sercach zapał modlitewny i pomagać sobie wzajemnie, aby on się nieustannie rozwijał.
Dobrą okazją do przypomnienia o fundamentalnym znaczeniu modlitwy oraz nauki Sługi Bożego Jana Pawła II na ten temat są dni, które nam przypominają jego osobę. Dobre owoce przynosi comiesięczne powracanie do tematu modlitwy, na przykład w czasie „Wieczorów Jana Pawła II”, w czasie zmiany tajemnic różańcowych w parafii, podczas adoracji w pierwsze niedziele miesiąca lub podczas innego spotkania. 

W Sanktuarium Bożego Miłosierdzia

W Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach, które 
w szczególny sposób chce pielęgnować i rozwijać dziedzictwo duchowe Sługi Bożego Jana Pawła II, trwa wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu (2). Wiele osób podjęło adorację nocną i regularnie przychodzi na nocne godziny czuwania. Ich modlitwa jest wsparciem dla wszystkich, którzy pragną odnowić swoje życie modlitewne. Tam również systematycznie, co miesiąc, przeżywane są „Wieczory Jana Pawła II”. Jest to spotkanie modlitewne przeżywanew pierwsze soboty miesiąca w godz. od 20.00 do 21.37 poświęcone refleksji nad nauczaniem Papieża oraz modlitwie o wierność drodze, którą nam wskazał. W czasie tych spotkań można się także więcej dowiedzieć o Szkole Modlitwy. „Wieczory” są przeżywane także w innych kościołach oraz w chrześcijańskich rodzinach. 
„Wieczory Jana Pawła II” rozpoczęły się 2 lipca 2005 roku, a uczestnicy Szkoły Modlitwy Jana Pawła II otrzymali po raz pierwszy szczególne błogosławieństwo na trud formacyjny w Dniu Papieskim 16 października 2005 roku (3). Jednak właściwym początkiem wspomnianych inicjatyw były wydarzenia związane ze śmiercią Ojca Świętego, które przeżywaliśmy na początku kwietnia tego roku. 
Z tamtego tchnienia Ducha nieustannie rodzą się nowe inicjatywy odnowy i ubogacenia życia duchowego. 

1 Propozycje „Wieczorów Jana Pawła II” można znaleźć na stronie: www.diecezja.krakow.pl 
2 Patrz ogłoszenie na stronie 108.
3 Osoby zainteresowane Szkołą Modlitwy Jana Pawła II zapraszamy w każdą pierwszą sobotę miesiąca do Bazyliki Bożego Miłosierdzia na Mszę św. o godz. 20.00. Po Mszy św. „Wieczór Jana Pawła II”.

Numer: 5 (80)/2005

Tytuł: Wyobraźnia miłosierdzia.